Read this page in:

Kei roto pea i ēnei utu ko te itarete me ngā nama mō ngā ratonga pērā i te inihua. He utu anō pea kei roto.

He aha ngā momo utu ka taea e te kaituku moni te uta?

He maha ngā momo utu rerekē ka utaina pea e tētahi kaituku moni. Kei roto i ēnei ko:

  • ngā utu nama – ngā utu pērā i te whakatūnga, utunga tōmua rānei
  • ngā utu hapa – ngā utu me utu e te kaitango ki te takahia e ia tana kirimana
  • ngā utu a rōpū kē – ko ngā utu ka tukuna e tētahi atu rōpū, pērā i te takawaenga, e pā ana ki tētahi kirimana.

He aha ngā ture e hāngai ana ki ngā utu?

I raro i te ture me mātua whakarite ngā kaituku moni ka:

  • whakapuakina ngā utu katoa me utu te kaitango
  • āta whakaahuatia e rātau aua utu
  • tōkeke ngā utu nama me ngā utu hapa
  • whakarite kāore e tāpirihia he utu ki ngā utu a rōpū kē.

Me mātua whakapuaki ngā utu

Me mātua whakatakoto te kaituku moni i ngā utu me mātua utu e te kaitango i roto i te tauākī whakapuakitanga tuatahi. Kei roto i tēnei he aha te utu, āhea me mātua utu e te kaitango me te rahinga o te utu. Ki te kore e taea e te kaituku moni te whiriwhiri i te rahinga o te utu i taua wā, me mātua whakatakoto mai ka pēhea nei tana tātai i te utu.

Mēnā ka āhei tētahi kaituku moni i raro i te kirimana ki te huri i ana utu, te whakauru utu hou rānei, me mātua whakapuaki e te kaituku moni ēnei huringa ki te kaitango i roto i ngā rā mahi e 5 o te tuku i tētahi utu hou.

Me mātua mārama te whakamārama i ngā utu

Me tūpato te kaituku moni ina whakahua me te whakamārama i ngā utu. Ko te tikanga o tēnei me mārama te whakamōhio atu ki te kaitango he aha te tikanga o te utu, ngā momo whakapaunga ka whakahokia mai i roto i te utu, āhea ka utaina e te kaituku moni te utu, ā, mā te aha e utaina ai te utu.

Ko te tikanga mā te ingoa, mā te whakamāramatanga rānei o te utu e mōhio ai te kaitango ki ēnei mōhiohio.

Ki te whakakotiti te whakamarama a ngā kaituku moni i ā rātau utu, ka takahia pea e rātau te Credit Contracts and Consumer Finance Act, me te Fair Trading Act.

Me tōkeke ngā utu nama me ngā utu hapa

Me mātua tōkeke ngā utu nama, utu hapa rānei ka utaina e tētahi kaituku moni. Ka whakaaroarohia e tētahi kōti ngā utu, makeretanga rānei ki te kaituku moni, ā, mēnā ka whakaatahia e te utu te paerewa tōtika o te tikanga ōhanga.

Pānui haere anō mō āhea koe whakauru ai ki tētahi kirimana nama kiritaki.

Kaua e tāpiri utu ki ngā utu a rōpū kē

Ki te utaina e tētahi rōpū kē he utu e pā ana ki tētahi kirimana, me mātua tuku atu e te kaituku moni tēnei ki a koe me te kore tāpiri utu. Me mātua tuku atu e ngā kaituku moni ngā whakaheke utu, tāpaetanga rānei.

Ki te tūmanako tētahi kaituku moni ka utaina e rōpū kē he utu tauwhāiti ki a ia, ā, ka utaina atu taua rahinga ki te kaitango, engari ka iti ake te utu i tērā i whakaarohia, me whakahoki e te kaituku moni te huatango ki te kaitango.

Ehara te huahoko tōkeke ka utua ki tētahi kaituku moni e pā ana ki te inihua ā-nama i te utu a rōpū kē.